Trong văn hóa Việt Nam, việc xây dựng một ngôi nhà mới không chỉ đơn thuần là một công trình kiến trúc mà còn là một sự kiện trọng đại, mang ý nghĩa thiêng liêng. Động thổ là một nghi lễ được xem là đánh dấu sự khởi đầu cho công trình xây dựng, mang ý nghĩa như một lời cầu nguyện cho sự thuận lợi, bình yên và thịnh vượng cho gia chủ. Hãy cùng phong thủy tìm hiểu rõ hơn về nghi lễ động thổ, những điều cần lưu ý, cũng như những phong tục tập quán liên quan qua bài viết dưới đây nhé!

Nguồn gốc và ý nghĩa

Động thổ hay còn được gọi là lễ khai công, là một nghi thức truyền thống được tổ chức vào ngày khởi công xây dựng một công trình mới. Nghi lễ này thường áp dụng cho việc xây dựng nhà ở, nhà xưởng, hoặc các công trình công cộng. Đây là nghi thức bắt nguồn từ văn hóa, phong tục của người Trung Hoa, nhằm thể hiện sự tôn trọng và cầu mong sự phù hộ của thần linh, tổ tiên và các vị thần bảo hộ đất đai – nơi họ sẽ xây dựng tổ ấm mới. Nghi lễ này thường diễn ra trang trọng, với sự tham gia của gia đình, bạn bè, và cả những người thợ sẽ tham gia vào quá trình xây dựng. 

Lễ động thổ mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Trước hết, đây là cách thể hiện sự tôn trọng đối với thần linh, tổ tiên và các vị thần bảo hộ đất. Người Việt tin rằng, mỗi mảnh đất đều có thổ công, thổ địa cai quản, vì vậy, việc tổ chức lễ động thổ là cách để xin phép và cầu mong sự chấp thuận từ các vị thần. Bên cạnh đó, lễ động thổ còn được xem như một lời cầu nguyện cho gia chủ, mong cầu sự bình an, thịnh vượng và may mắn cho gia đình trong quá trình xây dựng và cuộc sống sau này. Người ta tin rằng, một lễ động thổ được tổ chức chỉn chu và cẩn thận sẽ mang lại nhiều điều tốt lành cho ngôi nhà và những thành viên trong gia đình.

Các bước thực hiện lễ động thổ 

Động thổ là một nghi lễ quan trọng trong truyền thống xây dựng nhà ở, công trình trong văn hóa phương Đông. Một nghi lễ động thổ thường diễn ra theo trình tự sau

Lựa chọn ngày giờ và vị trí tốt

Chọn ngày giờ tốt cho lễ động thổ sẽ giúp mang lại may mắn và thuận lợi cho công trình. Trước khi bắt đầu xây dựng công trình, việc xem xét ngày giờ tháng tốt là rất quan trọng. Để chọn ngày giờ tốt, phù hợp với bản mệnh gia chủ, cần phải xem xét tuổi của gia chủ – người đại diện cho công trình xây dựng. Nếu tuổi của gia chủ không phù hợp để xây nhà, có thể sử dụng tuổi của người khác phù hợp để thay thế.

Bên cạnh việc lựa chọn ngày giờ đẹp để tiến hành, vị trí động thổ cũng cần được lựa chọn kỹ lưỡng. Bởi theo những nguyên tắc trong phong thủy, vị trí động thổ cần phải cân bằng và hài hòa với ngũ hành của địa thế xung quanh để mang lại sự suôn sẻ, thuận lợi và may mắn.

Chuẩn bị lễ vật

Sau khi đã chọn được ngày giờ tháng tốt, bước tiếp theo là chuẩn bị các vật phẩm cúng lễ như hương, hoa quả, bánh kẹp, trầu cau, rượu, vàng bạc,… Lễ động thổ để khởi công xây dựng nhà ở thường bao gồm các vật phẩm sau trong mâm cúng:

Với việc chuẩn bị đầy đủ và bày trí đẹp mắt các vật phẩm trên không chỉ bày tỏ lòng biết ơn, thành kính đối với thần linh mà còn tạo nên không khí trang trọng và linh thiêng cho nghi lễ động thổ, giúp đảm bảo sự an toàn, may mắn trong suốt quá trình xây dựng.

Thực hiện nghi thức cúng bái

Thực hiện nghi thức cúng bái sẽ thường do thầy cúng hoặc người hiểu biết về nghi thức thực hiện. 

Văn khấn lễ động thổ

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy Quan Đương niên.

Con kính lạy các Tôn phần bản xứ.

Tín chủ (chúng) con là:… Ngụ tại:…

Hôm nay là ngày… tháng….năm….. tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án, có lời thưa rằng: Hôm nay tín chủ con khởi tạo…. (nếu cất nóc thì đọc là cất nóc, nếu xây cổng thì đọc là xây cổng, nếu chuyển nhà thì đọc là chuyển nhà) ngôi đương cơ trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu. Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được động thổ (hoặc cất nóc). Tín chủ con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên Đường Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa Long Mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.

Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh, cô hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này, xin mời các vị tới đây thụ hưởng vật, phù trì tín chủ, cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

Động thổ

Sau khi cúng bái, gia chủ và khách mời sẽ thực hiện động thổ một cách trang trọng và thành kính, đánh dấu bắt đầu xây dựng nhà ở, công trình. Người đầu tiên sẽ bắt đầu tiến hành thực hiện công trình xây dựng (chọn hướng, cuốc đất…) là gia chủ hoặc người đứng ra xem tuổi xây nhà. Với ý nghĩa chính thức khai phá đất đai, xây dựng công trình, hy vọng quá trình xây dựng diễn ra suôn sẻ, thuận lợi, gặp nhiều may mắn.

Những lưu ý khi tiến hành lễ động thổ

Động thổ là một nghi lễ vô cùng quan trọng trong phong tục xây dựng nhà ở, công trình của người Việt Nam. Để tổ chức và tiến hành nghi lễ một cách chu đáo và thành công nhất, gia chủ cần nắm được một số lưu ý sau để mang lại tối đa hiệu quả và ý nghĩa.

Một là, chọn ngày giờ phù hợp để cúng động thổ là rất quan trọng. Gia chủ hoặc chủ công trình xây dựng nên tìm các chuyên gia phong thủy để xem xét ngày, tháng và giờ tốt phù hợp với tuổi và mệnh của gia chủ. Tránh xây nhà vào năm tuổi hạn của gia chủ như Kim Lâu, Hoang Ốc hay vào những ngày không tốt như Hắc đạo, kiếp sát, trùng tang, trùng tu…

Hai là, trong lễ cúng động thổ, gia chủ cần sắp xếp lễ vật trên bàn nhỏ và chọn vị trí tốt nhất ở trung tâm khu đất. Sau đó, thắp 2 cây đèn cầy và đốt 7 cây nhang nếu là nam, hoặc 9 cây nhang nếu là nữ. Cắm 3 cây nhang trên mâm cúng, 3 cây dưới đất, 1 cây (hoặc 3 cây đối với phụ nữ). Gia chủ sau đó thắp nhang vái lạy bốn phương, tám hướng, sau đó hướng về mâm lễ và đọc bài khấn lễ cúng động thổ. Khi cúng xong, hương khói gần như tắt, gia chủ rải tiền vàng, đồ mã và rắc muối gạo rồi tự tay cuốc đất hoặc đặt viên gạch đầu tiên vào công trình để xin được động thổ. Ngay sau đó, thợ xây dựng có thể bắt đầu thi công.

Ba là, gia chủ cần mặc quần áo gọn gàng, thắp đèn nhang vái bốn phương, tám hướng rồi quay về mâm lễ để khấn. Sau khi cúng xong, khi hương gần tàn, gia chủ hóa tiền vàng, đốt giấy vàng bạc và rải muối gạo trước khi tự tay cuốc mấy nhát vào chỗ định đào móng. Ngay sau đó, nhóm thợ đào móng có thể tiến hành công việc. Nhớ cất kỹ 3 hũ muối – gạo – nước. Khi nhập trạch sau này, đặt chúng ở bếp hoặc nơi thờ cúng Táo Quân. Nếu mượn tuổi để xây nhà, trước hết phải làm giấy tờ bán tượng trưng khu đất cho người mượn tuổi với số tiền 99.000 đồng và lập giấy tờ (chủ nhà giữ).Khi thực hiện lễ động thổ, người mượn tuổi sẽ thay mặt gia chủ thực hiện các nghi lễ và khấn vái như đã được mô tả. Trong thời gian này, gia chủ cần rời xa nơi xây dựng nhà ít nhất 50m, và chỉ được quay trở lại sau khi hoàn thành việc động thổ.

Bốn là, đối với các lễ đổ mái tầng 1, tầng 2… và tầng cuối cùng, người mượn tuổi vẫn tiếp tục thực hiện các nghi lễ dâng hương và khấn lễ, và gia chủ phải tránh mặt khi diễn ra lễ. Khi thực hiện lễ nhập trạch, người mượn tuổi sẽ thực hiện các thủ tục dâng hương và khấn lễ, sau đó bàn giao nhà cho gia chủ. Gia chủ sẽ mua lại nhà với giá 100.000 đồng và thực hiện các lễ nhập trạch theo quy định.

Lời kết

Trên đây là một số thông tin về lễ động thổ – một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng của người Việt. Lễ động thổ không chỉ là nghi lễ mang tính tín ngưỡng mà còn là dịp để gia đình sum vầy, đoàn kết. Đó là cơ hội để mọi người cùng nhau chia sẻ niềm vui, cầu chúc cho sự thành công và may mắn trong tương lai. Hy vọng rằng bài viết này của phongthuy.vn đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích và giá trị. Chúc bạn có một lễ động thổ ý nghĩa và thành công.