Việc lựa chọn vị trí táng huyệt chuẩn phong thủy là một điều vô cùng quan trọng, trong đó lựa chọn vị trí táng dựa trên sự chìm nổi của sinh khí là phương pháp được người xưa lựa chọn. Trong bài viết dưới đây, phongthuy sẽ chia sẻ cho bạn cách lựa chọn vị trí táng huyệt dựa theo sinh khí.

Nơi đất bằng, sinh khí thường phân tán nên phải xem xét những vị trí nổi gò. Nơi gò núi, sinh khí thường gấp gáp mà tụ hội, cần xem xét hình trạng khởi (nhô cao), phục (tiềm ẩn) trong nó.

Thông qua việc xem xét sự tụ tán, sự nhanh chậm của sinh khí để nhận biết về tung tích của huyệt vị. Trong Táng thư có nói: “Táng thừa sinh khí”, cũng chính là ý này. Nơi đất bằng dương khí chiếm ưu thế, do vậy cần phải thu tập nó lại mới tụ hội được sinh khí. Cũng như cách nói “Ẩn ẩn long long, huyệt tại kỳ trung” (ẩn tàng hưng khởi, huyệt vị tại đó) cần phải phân biệt cẩn thận rõ ràng. Long long chính là trạng thái lộ hiện tràn đầy, sung mãn trong sự ẩn ước tiềm tàng. Cổ nhân dùng “Như dậu như thang” (như dầu trong canh) minh họa cho long long, có thể thấy chính xác điều này. Táng thư còn nói: “Cát khí sở khởi” (khí cát lợi hưng khởi) cũng là để nói về long long. 

Nếu là sự phô trương, phân tán chầm chậm chẳng có cách gì thu hội lại được thì sao có thể gọi là huyệt địa. Đến như khí thế nơi gò núi, âm khí chiếm ưu thế, long mạch tuy có thể đạt đến được nhưng khí cũng chẳng thể tương hỗ mà hòa hợp cố định được nên rất dễ sinh sát khí, do vậy sinh khí phải được tụ hội nơi đất bằng mà không gần nơi nguy hiểm, hình thành nên một hình trạng mà giống với hình của con rắn, có sinh khí, yên tĩnh mà bất động, uốn lượn cong queo mà không thẳng tắp, giống như hình trạng của vòng tròn Thái cực, như thế mới thuận lợi cho sinh khí phát triển mà hóa giải sát khí. Cổ nhân nói rằng “Sơn lũng chỉ long, táng khí bất táng hình” cũng là chỉ ý này, đó cũng chính là bí quyết cho việc xác định huyệt mộ.

Không có trâu đầm mình trong nước, ngẩng đầu mà thổi khí (cổ nhân dùng hình ảnh này để ví với việc tìm sinh khí nơi đất bằng), cần phải dựa vào loại sinh khí này. Long mạch từ trong hang động mà phát xuất, khí tức phát ra thẳng, cần phải dựa vào phần dư khí của nó. Phần sinh khí lộ hiện ra bên ngoài giống như hoa, cần an táng nơi tầng nông của dải đất bằng, sinh khí ẩn tàng bên trong giống như trái cây, cần an táng nơi tầng sâu.

Ở trên là căn cứ vào sự vận hành nhanh chậm sâu nông của sinh khí để xác định độ sâu nông của huyệt mộ, đó là một cách xây đặt táng huyệt. Long mạch trên đất bằng, tiềm tàng trên đất mà vi hiến chưa? tung tích, nơi long mạch kết tụ sẽ phát xuất nên đổi, gò, đó cũng là nơi ở nảy sinh khí cát lợi. Sinh khí hòa dịu, nổi thành từng tầng, những nơi hòa dịu sẽ không thuận lợi cho việc xây huyệt mộ, sinh khí đến chầm chậm, xây dựng huyệt mộ nơi cao ráo liệu có được chăng? Giống như hình ảnh của trâu đằm mình trong nước, chỉ lộ phần da, khi nó ngẩng đầu thổi khí, toàn bộ sinh khí ở nơi mũi, nếu có hiện tượng phân tách thì sinh khí sẽ mất đi, đó là cách chọn sinh khí hài hòa, ấm áp. 

Long mạch ở nơi núi cao, khí thế vận hành cuồn cuộn, đến nơi kết tụ huyệt mộ, phải cách ly khí đó mà rời chuyển xuống vùng bình địa sinh khí m hòa dịu, hài hòa, cách nói “Lai bất lai, thản trung tài, trụ bất trụ, bình trung thủ” (đến hay đi, lấy phần phẳng, dừng hay ở chọn chỗ bằng chính là nói về ý này. Sinh khí từ gấp gáp chuyển sang dáng vẻ thư thái không thể chọn nơi gần đó được, bởi nếu ở gần nơi sinh khí gấp gáp có thể sẽ phải đặt huyệt mộ ở sâu trong đất. Tựa như long mạch xuất hiện mà chuyển động, khí thế vượng thịnh không thể mạo phạm, sinh khí sẽ lộ diện mà sẽ có nơi tồn tại dư khí, nơi đó mới có linh khí, có thể chọn để đặt huyệt mộ được.

Ở những nơi sinh khí hiển lộ, nếu táng ở nơi sâu sẽ khiến sinh khí từ trên chảy qua do vậy cần táng ở những nơi nông, Giống như hoa của cây, mỗi cái đều có thể kết trái, toàn bộ tinh hoa của nó được hiển lộ ra bên ngoài, nếu ẩn tàng sẽ khiến bản chất của nó bị tổn hại. Sinh khí ẩn tàng ở vào vị trí trầm tiềm hướng xuống, vẻ ngoài của nó thô ráp mà kiên cứng, do vậy nếu không thể hướng vào phía bên trong thâm sâu, sinh khí sẽ chảy xuống phía dưới mà tiêu tán. Giống như mùi vị của trái cây, vỏ trái cây không có vị nhưng vị của phần bên trong rất ngon, tinh hoa tụ hội ở bên trong nó nên phải chọn lấy chỗ ẩn tàng bên trong. Người nay không khảo xét kỹ càng sự tiềm ẩn của sinh khí mà đại khái dùng sự sâu nông để phân biệt, như thế đều sai lầm.

Cổ nhân nói “Thâm tầng phát trì thiển táng phát đạt” (Táng huyệt sâu cần chậm chạp, táng huyệt nông cần nhanh gấp) là chính xác. Thủy long và Mộc long dễ phát hiện, cần căn cứ vào sinh khí để tiến hành đặt huyệt táng nông, đối với loại sinh khí có hình thế rộng lớn, không thể không rõ ràng.

Gần nơi có sinh khí hoặc sẽ tách khỏi vẻ ngoài để tạo thành hình thai, hoặc là “Tử đầu mẫu phúc” (con trong bụng mẹ). Nếu tránh được việc sinh sát khí sẽ cần “Tá mẫu dưỡng tử” (dựa vào mẹ để nuôi con), hoặc là “Dĩ tử cứu mẫu” (lấy con để cứu mẹ).

Ở đây nói về cách mượn sinh khí để hóa giải sát khí. Thế nào gọi là “Thoát xác tá thai”? Từ phương vị của Cửu tinh, ví như sao Thiên Cảnh (hướng phía đuôi của chòm sao Bắc đẩu), dáng vẻ cô độc sẽ chẳng có cách gì để tạo nên thai hình. Phải bắt nguồn từ vị trí khởi nguồn của dòng chảy mới hóa giải được Cảnh khí, trong trường hợp này hình thai được hình thành trong nước nên gọi là “Thoát xác tá thai”. Thế nào gọi là “Tử đầu mẫu phúc”. Ví như sao Mộc lung lay bất định, sao Thủy mang Kim khí, nếu đã từng thai nghén tất sẽ thuận lợi cho đường con cháu. Do vậy tại vị trí Mộc không thể an táng được tại phương của sao Mộc mà phải táng ở nơi có Thủy khí, tại vị trí Thủy không thể an táng được tại phương vị của sao Thủy mà phải táng ở nơi có Kim khí, như thế chẳng phải là nói “Tử đầu mẫu phúc” đó sao? Gọi là “Tá mẫu dưỡng tử” tức là xét từ phương vị của Ngũ tinh để bàn. Núi hình Mộc lại mang Kim khí sẽ phải mượn Thủy mới phù trợ được cho Mộc khí, mà Mộc lại nhận sự khắc chế không thể sinh dưỡng con cháu của nó, nên dùng huyệt Thủy để hóa giải, đó gọi là “Tá mẫu dưỡng tử”. Thế nào gọi là “Dĩ tử cứu mẫu”?

Núi hình Kim lại mang Hỏa khí nên ở khoảng giữa của Kim và Hỏa phải có huyệt Thủy để khắc chế nó, cổ nhân nói rằng “Thủ Thủy trấn Hỏa” (dùng Thủy để trấn áp Hỏa) cũng chính là cách nói này. Hình Kim là mẫu, gặp Hỏa, khiến Thủy sẽ đại diện con cháu. Thông qua việc hóa giải và khắc chế, sát khí sẽ không có nguy hại mà ngược lại có thể hình thành nên thế cục thuận lợi, giống với cách nói “Tác dụng trung lưu sát vi quan” (tác dụng của việc giữ sát khí có thể thành quan), không phải ý nói sát khí không dùng thì bỏ mà là phải xóa bỏ sạch cách cục xấu thì có thể nảy sinh sát khí, như thế phương trước nó là sao Quan mà hai bên có thể nảy sinh tinh khí. Vạn vật được tạo nên không bao giờ toàn vẹn, khó có thể tìm được cách cục hoàn toàn thuần chính, do vậy chỉ cần nắm được lẽ nghiêng về cát lợi mà tránh điều hỏa hoạn mới có thể trừ được sát khí, đón sinh khí, mới thành tựu được công đức của tạo hóa.

Long mạch dần dần tiến vào phạm giới của cách cục nơi huyệt mộ vị trí trước mặt nó đều mơ hồ không rõ. Ở nơi đất bằng mà sơn mạch ca vút hoặc đứt đoạn cần tránh mọi hướng đến đi đều thẳng tắp.

Đoạn này nói sự thu nạp, rút lui của sinh khí ở thế núi phía trước và phía sau của huyệt mộ đều có tác dụng nhất định. Khi hạ tầng phải chú ý đến quan tài, không để nó tách khỏi long mạch, cách nói “thoát long tựu cục” là chỉ long khí dần dần tiến vào huyệt vị, hỗn tạp bút thuần, khoảng một, hai tiết sau mới bắt đầu lộ diện chân long. Nhưng phía trước không thể chọn bởi hướng thì thuần chân nhưng long mạch tiến vào lại không chân thực. Nếu huyệt vị theo hướng thẳng tắp để chống đỡ cho long mạch như thế sẽ không thuận lợi cho năm đó của gia chủ, như thế nơi huyệt mộ phải làm quan tài dài hơn hai, ba thuốc | đồng thời trong đó đặt một vài đồ kim khí, hình thành nên cách cự sinh khí được thu nạp về phía trước, như thế cũng thuận lợi cho vật hình thành Thủy khí và vận số trong năm của gia chủ cũng được hạnh thông. 

Vị trí táng tốt nhất là chân khí không được tách khỏi long mạch đối với những núi cao vút mà đứt đoạn, không có nền đất bằng phẳng | nếu táng ở vị trí đó âm khí cùng long khí tiến vào thẳng mà cứng chắc sát khí khá lớn. Ví như long mạch từ phương Tý đến, hướng về phương Ngọ, gọi là “Tý Ngọ lâm đầu sát”. Nếu hạ táng ở nơi như thế tất sẽ sinh hung khí, cho nên cần phải tránh mà lựa chọn nơi đất bằng trong đó, quan tài được bố trí tách khỏi vị trí nơi đất bằng sẽ tiêu trừ sát khí mà xảy ra họa xung khắc với quan tài. Vị trí huyệt mộ hướng chếch về hai phía hoặc ở phía trên hư không xây mộ huyệt, phía dưới an táng quan tài thực, như thế có thể tránh được sát khí, đây là phương pháp hướng sinh khí đến và nhận đều thẳng tắp. Cổ nhân còn có hình táng và phép táng, căn cứ vào hình thế huyệt vị tự nhiên để xây dựng huyệt mộ gọi là hình táng, nếu có sự cải tạo hoặc bồi đắp của con người cho huyệt vị gọi là phép táng. Đây là cách mà cổ nhân thường sử dụng, cần nhập tâm tỉ mỉ mà thể nghiệm.